آسان (مترادف)
مترادفات قرآنی آسان
«آسان» ساده. سهل. ميسور. مقابل دشوار، سخت، صعب، دشخوار، مشكل[۱]. مترادف های این واژه در قرآن عبارت است از «یسیر»، «هَیّن».
مترادفات «آسان» در قرآن
| واژه | مشاهده ریشه شناسی واژه | مشاهده مشتقات واژه | نمونه آیات |
|---|---|---|---|
| یسیر | ریشه یسر | مشتقات یسر | فَإِنَّ مَعَ ٱلْعُسْرِ يُسْرًا
|
| هَیِّن | ریشه هون | مشتقات هون | وَعِبَادُ ٱلرَّحْمَٰنِ ٱلَّذِينَ يَمْشُونَ عَلَى ٱلْأَرْضِ هَوْنًا وَإِذَا خَاطَبَهُمُ ٱلْجَٰهِلُونَ قَالُوا۟ سَلَٰمًا
|
معانی مترادفات قرآنی آسان
«یسیر»
يُسْر آسايش كه ضد عُسْر يعنى سختى است خداى تعالى فرمود: يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَ لا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ- البقره/ 185 و سَيَجْعَلُ اللَّهُ بَعْدَ عُسْرٍ يُسْراً- الطلاق/ 7 و سَنَقُولُ لَهُ مِنْ أَمْرِنا يُسْراً- الكهف/ 88 و فَالْجارِياتِ يُسْراً- الذاريات/ 3 تَيَسَّرَ- هم در همين معنى است اما- اسْتَيْسَرَ يعنى آسان شد. گفت: فَإِنْ أُحْصِرْتُمْ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِ- البقره/ 196 و فَاقْرَؤُا ما تَيَسَّرَ مِنْهُ- المزمل/ 20 يعنى آنچه كه آسان است و فراهم ميشود از قرآن بخوانيد. أَيْسَرَتِ المرأةُ- و تَيَسَّرَتْ في كذا يعنى آسان و فراهمش كرد.
خداى تعالى فرمود: وَ لَقَدْ يَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّكْرِ- القمر/ 13 و فَإِنَّما يَسَّرْناهُ بِلِسانِكَ- الدخان/ 58
يسرى: آسان.
فَسَنُيَسِّرُهُ لِلْيُسْرى- الليل/ 7 براى سهولت قرآن را آسان و روان نازل كرديم.
فَسَنُيَسِّرُهُ لِلْعُسْرى- الليل/ 10 در اينجا هر چند لفظ- تَيْسِير بكار رفته ولى مانند لفظ بشارت در آيه زير است كه:
فَبَشِّرْهُ بِعَذابٍ أَلِيمٍ- الجاثيه/ 8 (براى كسانى كه مؤمن نيستند سخت و مشكل- يَسِير و مَيْسُور يعنى سهل و آسان، در آيه: فَقُلْ لَهُمْ قَوْلًا مَيْسُوراً- الاسراء/ 28 در هر چيز كم و آسان يسير بكار ميرود.
چنانكه دانستيم واژه- يَسِير- به دو معنى بكار رفته: 1- بمعنى آسان و سهل. 2- بمعنى سرزنش مثل واژه بشارت در عذاب، در معنى اول آيات: يُضاعَفْ لَهَا الْعَذابُ ضِعْفَيْنِ وَ كانَ ذلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيراً- إِنَّ ذلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ- الحج/ 70 در معنى دوم آيه وَ ما تَلَبَّثُوا بِها إِلَّا يَسِيراً- الاحزاب/ 14 كه البته در رنگ و توقف آنها در آن حالت طولانى است امّا با واژه يسير بيان شده- مَيْسَرَة و يَسَار- يعنى بىنيازى و دارائى فرمود: فَنَظِرَةٌ إِلى مَيْسَرَةٍ- البقره/ 28 وام داران را كه نميتوانند وامشان مهلت دهيد تا به بىنيازى و مال برسند.
يَسَار- يعنى چپ در برابر- راست- كه با كسره (ى) هم خوانده شده.
اليَسَرَاتُ- گامهاى سبك و كوتاه- مَيْسِر هم از يُسْر- گرفته شده.[۲]
«هیّن»
(بفتح اوّل) آسانى. «هَانَ عليه الامر هَوْناً: سهل» چنانكه فرموده: وَ عِبادُ الرَّحْمنِ الَّذِينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْناً فرقان: 63. هون در جاى حال و مراد از آن تواضع و وقار و آرامى است يعنى بندگان خدا آنانند كه در روى زمين با آرامى و تواضع راه ميروند.
در مجمع از امام صادق عليه السلام منقول است: آن مردى است كه بطبيعت خود راه ميرود خود پسندى و تكلّف ندارد.
هَيِّنٌ: آسان. قالَ رَبُّكَ هُوَ عَلَيَ هَيِّنٌ مريم: 9. خدايت گفت: آن بر من آسان است.
أَهْوَنُ: آسانتر. وَ هُوَ الَّذِي يَبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ وَ هُوَ أَهْوَنُ عَلَيْهِ روم: 27. اوست كه آفريدن را شروع ميكند و سپس آنرا از سر ميگيرد خلقت دوّم بر او از خلقت اوّل آسانتر است.
ناگفته نماند: چيزى بر خدا از چيز ديگر آسانتر و دشوارتر نميتواند باشد و همه نسبت بخدا يكسانند و گرنه لازم ميايد كه خدا كاريرا با مشقّت انجام دهد و آن سبب عجز خداست (معاذ الله).
بنظر ميايد اهون بودن خلقت دوّم نسبت بذات آنست كه پيداست شروع هر چيز از اعاده آن پر معونهتر است يعنى: اعمال قدرت در اعاده آفرينش كمتر از اعمال آن در آفرينش اوّل است.
الميزان بعد از نقل و ردّ جوابهاى اشكال، نظر داده كه: اهون نسبت بكار مردم است يعنى چون اعاده شىء نسبت بمردم آسان است پس نسبت بخدا آسانتر است، در اثبات اين مطلب از ذيل آيه كه وَ لَهُ الْمَثَلُ الْأَعْلى فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ است استفاده كرده كه عميق و قابل دقّت است.[۳]