صوب (اصابۀ)
ریشه «صوب» (ṢWB)؛ ریختن، برخورد کردن. این ریشه در این معنا، 75 بار در قرآن کریم آمده است.
معنای لغوی
صوب: نزول. قصد. «صَابَ الْمَطَرُ انْصَبَّ وَ نَزَلَ. صَابَ السَّهْمُ نَحْوَ الرَّمِيَّةِ: قَصَدَهَا» (اقرب).
اصابه بمعنى درك، يافتن، طلب و اراده است. «أَنْ يُصِيبَكُمْ مِثْلُ ما أَصابَ قَوْمَ نُوحٍ» هود: 89. يعنى بگيرد شما را مانند عذابيكه قوم نوح را گرفت. طلب و اراده معنى كردن نيز صحيح است «فَسَخَّرْنا لَهُ الرِّيحَ تَجْرِي بِأَمْرِهِ رُخاءً حَيْثُ أَصابَ» ص: 36. باد را بسليمان مسخر كرديم با دستور او هر كجا كه اراده ميكرد بآسانى ميوزيد. اصابه در آيه بمعنى اراده است.
(مصيبت): بليّه و گرفتارى كه بانسان ميرسد. «الَّذِينَ إِذا أَصابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُونَ» بقره: 156.
(صيّب): باران و ابر. «أَوْ كَصَيِّبٍ مِنَ السَّماءِ فِيهِ ظُلُماتٌ» بقره: 19. يا مثل باران سختى از آسمان كه در آن ظلمات هست (قاموس قرآن، ج4، ص159).
ساختهای صرفی در قرآن
اَصابَ (فعل باب افعال): 63 بار
مُصیب (اسم فاعل، باب افعال): 11 بار
صَیِّب (اسم): 1 بار
ریشهشناسی
زبان | لفظ | لفظ با آوانویسی عربی | معنای انگلیسی | معنای فارسی | توضیح | منبع |
قرآن | اَصابَ | اَصابَ | اَصابَ | صوب: نزول- برخورد | قاموس قرآن، ج4، ص: 158 | |
آفروآسیایی | *c̣VbVb- | صبب | throw | پرت كردن | ||
سامی | *ṣVbub- | صبب | 'pour, throw' | "ریختن، پرتاب" | ||
عربی | ṣbb u,1 | صبب ُ\ |