مهریه: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۵ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۴۶

مهریه؛ هدیه به زن بر ذمه شوهر. هنگامی که مرد و زنی با یکدیگر ازدواج می¬کنند، مرد باید مقدار مال معینی (یا چیزی که جایگزین مال باشد) را به¬ همسر خود اهداء کرده یا آنکه متعهد شود تا آن را پرداخت نماید^[۱].

تعریف

هنگامی که مرد و زنی با یکدیگر ازدواج می¬کنند، مرد باید مقدار مال معینی (یا چیزی که جایگزین مال باشد) را به¬ همسر خود اهداء کرده یا آنکه متعهد شود تا را پرداخت نماید^[۲].

مهریه پیش از اسلام

پیش از اسلام آیین مهریه دادن نزد عرب متداول بوده و اسلام با اندکی اصلاح در روند آن، مسئله مهریه را امضا کرده¬است، ازاین¬رو هر مرد مسلمانی موظف است تا به حکم شریعت، مهریه همسر خویش را پرداخت نماید چراکه آن یک دِین بر ذمه او است. الفاظ مختلفی بر مهریه اطلاق شده¬اند که شامل: صداق، نحلة، اجر و کابین است^[۳].

مهریه در قرآن و روایات

آیه چهارم سوره مبارکه نساء مستقیماً به موضوع لزوم پرداخت نفقه زنان اشاره کرده¬است^[۴]. براساس این آیه بر مردان لازم است تا مهریه همسران خود را از روی طیب نفس پرداخت¬کنند، نه آنکه همچون دیگر دیون بدان بنگرند و با آن به¬سردی برخورد کنند^[۵].

در برخی روایات ادعا شده¬است که موضوع مهریه از همان دوران خلقت آدم و حوا مطرح بوده و در آن زمان حضرت آدم(ع)، حوا را از خداوند خواستگاری کرده و تعلیم معارف الهی را مهریه او قرار داده-است^[۶]. نکته مهمی که در روایات بدان اشاره شده، ناپسند بودن زیادی مهریه است تا آنجا که شوم¬ترین زنان را آنهایی خوانده¬اند که مهریه بالایی طلب می-کنند^[۷]. خطاب به مردان نیز اینگونه بیان گردیده که نپرداختن مهریه و ظلم کردن به همسر در زمینه مهریه از پلیدترین گناهان خوانده شده و مردان را از ارتکاب بدان نهی کرده-اند^[۸]. بنابراین علاوه برآنکه مردان ناگزیر از مهریه دادن هستند به بانوان نیز توصیه شده تا در این زمینه برشوهران خویش آسان بگیرند و مهریه بالایی را طلب نکنند و از این طریق موجب شومی زندگانی خویش نشوند.

مهریه از منظر فقه اسلامی

در سنت فقهی، مهریه¬ها در سه گروه تقسیم¬بندی می¬شوند:

۱- مهرالمسمّی: مهریه¬ای که ضمن عقد نکاح یا بعداً به تراضی طرفین تعیین گردد. حال اختیار تعیین مهر ممکن است حسب مورد به زوج یا زوجه یا شخصی سومی سپرده شود و میزان آن نیز مطابق قانون منوط به تراضی طرفین است اما نمی¬تواند بیش از مهر المثل باشد.

۲- مهر المثل: مهریه¬ای که بر حسب عرف و عادت و با توجه به وضع زن از نظر زیبایی، تحصیلات و ...، صرفا در شرایط ذیل تعیین می‌گردد: أ) مهر المسمی تعیین نشده و دخول انجام شده باشد؛ ب) در مواردی که مهر المسمی به جهتی از جهات باطل شود؛

۳- مهر المتعه: هرگاه در عقد نکاح مهر ذکر نشده باشد و شوهر قبل از نزدیکی و تعیین مهر، زن خود را طلاق دهد زن مستحق مهر المتعه است. در مهر المتعه، وضعیت اقتصادی و استطاعت مالی شوهر و وضعیت و شئونات زن جهت تعیین مقدار آن مورد لحاظ قرار می-گیرد^[۹].

در منابع اسلامی از اصطلاح «مهرالسنة» نیز سخن به¬میان می¬آید. آنچنان که در تاریخ و روایات آمده میزان مهریه دختر رسول خدا(ص) 500 درهم بوده و پس از آن این مبلغ به¬عنوان مهرالسنه شناخته و معرفی شده¬است و دیگر ائمه نیز از آن سنت پیروی کرده-اند^[۱۰].

یک شرط بسیار مهم در مهریه، عندالمطالبه بودن آن است بدین¬معنا که هرزمان زن مهریه خود را طلب کند مرد ملزم به پرداخت آن است اما در سنت اسلامی گونه دیگری هم است که از آن به عندالإستطاعة یاد می¬کنند بدین¬صورت که با توافق طرفین، پس از تقاضای مهریه توسط زن، مرد هرزمان که استطاعت مالی پرداخت آن را داشت بدان اقدام می¬کند و اینگونه از محکومیت قضایی رهایی می-یابد^[۱۱].

مهریه در جهان امروز

دلیل اصلی وضع قانون مهریه در اسلام، تبیین مطلوب بودن زن و طالب بودن مرد است؛ درواقع مرد با پرداخت مهریه به همسرش خلوص نیت و صداقت خود را در خواستن و علاقه¬مندی به همسرش بیان می¬کند. امروزه اما مهریه از کارکرد اصلی خودش خارج شده و برای آن اهداف دیگری درنظر گرفته می-شود^[۱۲]. مهریه که باید نشان¬دهنده صداقت مرد در خواستن همسرش باشد، امروزه کارکردی دیگری یافته و تبدیل به ابزاری برای روز مبادا گردیده¬است. برخی از دختران به¬سبب فخرفروشی و چشم‌وهم‌چشمی، مبالغ بسیاری را به¬عنوان مهریه¬های خود تقاضا می¬کنند که نتیجه غلبه روحیات اقتصادی و نگرش¬های مادی بر ارزش¬های معنوی است و به¬تبع آن، تغییرات کلی در نظامات و ارزش¬های اجتماعی حاکم بر جامعه واقع می-گردد^[۱۳].

آسیب‌های افزایش مهریه

از تبعات افزایش مهریه نیز می¬توان به افزایش سن ازدواج، عدم گرایش به ازدواج دائم، کاهش نرخ ازدواج، افزایش بزهکاری¬های اجتماعی و ... اشاره-کرد^[۱۴].

منابع

ایکنا

ویکی اهل بیت

پاورقی‌ها

↑ ازدواج آسان مستلزم الگوسازی برای جوانان است
↑ ازدواج آسان مستلزم الگوسازی برای جوانان است
↑ مهریه، حکم امضایی اسلام است/ راه‌کارهای قرآن برای کاهش طلاق
↑ وَآتُوا النِّسَاءَ صَدُقَاتِهِنَّ نِحْلَةً فَإِنْ طِبْنَ لَكُمْ عَنْ شَيْءٍ مِنْهُ نَفْسًا فَكُلُوهُ هَنِيئًا مَرِيئًا
↑ پرداخت مهریه بر اساس قرآن باید با رغبت همراه باشد
↑ ازدواج هیچ کجای دنیا به اندازه ایران پیچیده نیست/ مهریه از مدار اصلی خود خارج شده است
↑ ارزش قدسی مهریه از دیدگاه آیت‌الله‌العظمی جوادی آملی
↑ سنجشی برای رفتار اسلامی در پرداخت و دریافت مهریه
↑ ویکی اهل بیت
↑ مهرورزی؛ پیام ازدواج امام علی(ع) و حضرت فاطمه(س)
↑ میزان مهریه نباید قانونگذاری شود/ تضییع حق زنان به قیمت آزادی زندانیان مهریه!
↑ بررسی مهریه زنان یزدی از قاجاریه تا عصر کنونی
↑ ازدواج آسان مستلزم الگوسازی برای جوانان است
↑ بررسی مهریه زنان یزدی از قاجاریه تا عصر کنونی

[1] ازدواج آسان مستلزم الگوسازی برای جوانان است

[2] ازدواج آسان مستلزم الگوسازی برای جوانان است

[3] مهریه، حکم امضایی اسلام است/ راه‌کارهای قرآن برای کاهش طلاق

[4] وَآتُوا النِّسَاءَ صَدُقَاتِهِنَّ نِحْلَةً فَإِنْ طِبْنَ لَكُمْ عَنْ شَيْءٍ مِنْهُ نَفْسًا فَكُلُوهُ هَنِيئًا مَرِيئًا

[5] پرداخت مهریه بر اساس قرآن باید با رغبت همراه باشد

[6] ازدواج هیچ کجای دنیا به اندازه ایران پیچیده نیست/ مهریه از مدار اصلی خود خارج شده است

[7] ارزش قدسی مهریه از دیدگاه آیت‌الله‌العظمی جوادی آملی

[8] سنجشی برای رفتار اسلامی در پرداخت و دریافت مهریه

[9] ویکی اهل بیت

[10] مهرورزی؛ پیام ازدواج امام علی(ع) و حضرت فاطمه(س)

[11] میزان مهریه نباید قانونگذاری شود/ تضییع حق زنان به قیمت آزادی زندانیان مهریه!

[12] بررسی مهریه زنان یزدی از قاجاریه تا عصر کنونی

[13] ازدواج آسان مستلزم الگوسازی برای جوانان است

[14] بررسی مهریه زنان یزدی از قاجاریه تا عصر کنونی

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

@@ خط ۳۰: / خط ۳۰: @@
 دلیل اصلی وضع قانون مهریه در اسلام، تبیین مطلوب بودن زن و طالب بودن مرد است؛ درواقع مرد با پرداخت مهریه به همسرش خلوص نیت و صداقت خود را در خواستن و علاقه¬مندی به همسرش بیان می¬کند. امروزه اما مهریه از کارکرد اصلی خودش خارج شده و برای آن اهداف دیگری درنظر گرفته می-شود<ref>[https://yazd.iqna.ir/fa/news/3831872/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%85%D9%87%D8%B1%DB%8C%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%82%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%87-%D8%AA%D8%A7-%D8%B9%D8%B5%D8%B1-%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C بررسی مهریه زنان یزدی از قاجاریه تا عصر کنونی]</ref>. مهریه که باید نشان¬دهنده صداقت مرد در خواستن همسرش باشد، امروزه کارکردی دیگری یافته و تبدیل به ابزاری برای روز مبادا گردیده¬است. برخی از دختران به¬سبب فخرفروشی و چشم‌وهم‌چشمی، مبالغ بسیاری را به¬عنوان مهریه¬های خود تقاضا می¬کنند که نتیجه غلبه روحیات اقتصادی و نگرش¬های مادی بر ارزش¬های معنوی است و به¬تبع آن، تغییرات کلی در نظامات و ارزش¬های اجتماعی حاکم بر جامعه واقع می-گردد<ref>[https://yazd.iqna.ir/fa/news/3833189/%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%AC-%D8%A2%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B3%D8%AA%D9%84%D8%B2%D9%85-%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D8%AA ازدواج آسان مستلزم الگوسازی برای جوانان است]</ref>.
-== آسیب های افزایش مهریه ==
+== آسیب‌های افزایش مهریه ==
 از تبعات افزایش مهریه نیز می¬توان به افزایش سن ازدواج، عدم گرایش به ازدواج دائم، کاهش نرخ ازدواج، افزایش بزهکاری¬های اجتماعی و ... اشاره-کرد<ref>[https://yazd.iqna.ir/fa/news/3831872/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%85%D9%87%D8%B1%DB%8C%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%82%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%87-%D8%AA%D8%A7-%D8%B9%D8%B5%D8%B1-%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C بررسی مهریه زنان یزدی از قاجاریه تا عصر کنونی ]</ref>.