طعم (ریشه)

ریشه «طعم» (ṬˁM)؛ خوردن، چشیدن، طعام و غذا، طعم و مزه. این ریشه جمعا 48 بار در قرآن کریم به‌کار رفته است.

معنای لغوی

طَعْم: (بر وزن فلس) طعام خوردن.

«طَعِمَ‏ طَعْماً و طَعَاماً: أَكَلَهُ». و نيز بمعنى مزه آمده مثل شورى و شيرينى.«فَإِذا طَعِمْتُمْ‏ فَانْتَشِرُوا» احزاب: 53. پس چون در خانه رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله طعام خورديد متفرق شويد. «وَ أَنْهارٌ مِنْ لَبَنٍ لَمْ يَتَغَيَّرْ طَعْمُهُ‏» محمد: 15. طعم در اين آيه بمعنى مزه است.

بنظر بعضى طعم در آشاميدن نيز بكار ميرود آيه‏ «فَمَنْ شَرِبَ مِنْهُ فَلَيْسَ مِنِّي وَ مَنْ لَمْ‏ يَطْعَمْهُ‏ فَإِنَّهُ مِنِّي إِلَّا مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَةً بِيَدِهِ» بقره: 249.

طعام: مصدر است بمعنى طعام خوردن چنانكه در «طعم» گذشت و نيز بمعنى خوردنى است‏ «وَ إِذْ قُلْتُمْ يا مُوسى‏ لَنْ نَصْبِرَ عَلى‏ طَعامٍ‏ واحِدٍ» بقره: 61. در قرآن مجيد ظاهرا طعام بمعناى مصدرى نيامده مگر در آيه‏ «فَلْيَنْظُرْ أَيُّها أَزْكى‏ طَعاماً ...» كهف: 19. كه ميشود گفت بمعناى مصدر است.

در آيات‏ «وَ لا يَحُضُّ عَلى‏ طَعامِ‏ الْمِسْكِينِ» حاقّه: 34، ماعون: 3. بنظر مجمع البيان مضاف مقدر است يعنى: «لا يحض على اطعام طعام المسكين‏ (قاموس قرآن، ج4، ص213-215).

ساخت‌های صرفی در قرآن

طَعِمَ (فعل مجرد): 5 بار

اَطعَمَ (فعل باب افعال): 13 بار

اِستَطعَمَ (فعل باب استفعال): 1 بار

طاعِم (اسم فاعل): 1 بار

طَعام (اسم): 24 بار

طَعم (اسم): 1 بار

اِطعام (مصدر باب افعال): 3 بار

ریشه‌شناسی

زبان	لفظ	لفظ با آوانویسی عربی	معنای انگلیسی	معنای فارسی	توضیح	منبع
قرآن	طَعِمَ	طَعِمَ	طَعِمَ	طَعْم: طعام خوردن		قاموس قرآن، ج‏4، ص: 213
آفروآسیایی	*ṭaʕam-	طعم	taste, eat	مزه کردن، خوردن
سامی	*ṭVʕam-	طعم	'eat, taste'	"خوردن، مزه کردن"
عبری	ṭʕm	طعم
آرامی	Pal ṭʕm	طعم
گعز	ṭʕm	طعم
مهری	ṭam	طَم
جبالی	ṭaʕam	طَعَم
حرصوصی	ṭam	طَم
سقطری	ṭaʕam	طَعَم
عربی	ṭʕm	طعم

منابع

طعم (واژگان)

منابع ریشه شناسی 2