طبق (ریشه)

ریشه «طبق» (ṬBQ)؛ طبقه، سینی و تابه. این ریشه 4 بار در قرآن کریم آمده است.

معنای لغوی

طبق: «لَتَرْكَبُنَّ طَبَقاً عَنْ طَبَقٍ» انشقاق: 19. در مجمع فرموده: اصل طبق بمعنى حال است چنانكه شاعر گفته:

        إذَا صَفَا لَكَ مِنْ مَسْرُورِهَا طَبَقٌ             أَهْدَى لَكَ الدَّهْرُ مِنْ مَكْرُوهِهَا طَبَقاً

چون روزگار حالى از شادى براى تو پيش آورد حال ديگرى از ناپسندش ارمغانت ميفرستد.

معنای آیه: از حالى بحالى سوار ميشويد و از نطفه بجنينى و از آن بطفوليت تا جوانى و پيرى و مرگ بالا ميرويد تا مقدّرات خداوند درباره شما بجاى خويش رسند.

«الَّذِي خَلَقَ سَبْعَ سَماواتٍ‏ طِباقاً» ملك: 3. طباق بمعنى مطابقت است ظاهرا مراد از آن بودن بعضى بالاى بعضى است. آنرا مشابهت نيز گفته‏اند (قاموس قرآن، ج4، ص207).

ساخت‌های صرفی در قرآن

طَبَق (اسم): 2 بار

طِباق (مصدر باب مفاعله): 2 بار

ریشه‌شناسی

زبان	لفظ	لفظ با آوانویسی عربی	معنای انگلیسی	معنای فارسی	توضیح	منبع
قرآن	طَبَق	طَبَق	طَبَق	طبق: «لَتَرْكَبُنَ‏ طَبَقاً عَنْ‏ طَبَقٍ‏» انشقاق: 19. در مجمع فرموده: اصل طبق بمعنى حال است چنانكه شاعر گفته:		قاموس قرآن، ج‏4، ص: 206
آفروآسیایی
سامی	*ṭabaḳ-	طبق	'tray' 1, 'pan' 2	"سینی" 1، "تابه" 2
آرامی	ṭabāḳ- 2	طَبَق-
عربی	ṭabaḳ- 1	طَبَق-

منابع

طبق (واژگان)

منابع ریشه شناسی 2