ابن بوّاب، ابوالحسن علی بن هلال

ابن بوّاب، ابوالحسن علی بن هلال(م413ق): حافظ قرآن و خوشنویس و قرآن‌نویس بزرگ شیعی.

معرفی

نسخه ای از قرآن به خط ابن بواب

در مورد زادگاه و زمان تولد ابوالحسن علی بن هلال اطلاعاتی در دست نیست. وی چون پدرش در دستگاه آل‌بویه سمت پرده‌داری یا دربانی داشت به ابن بوّاب معروف شد. گاه نیز ابن ستری خوانده شده. ابوالعلاء معری در شعر زیبایی که درخشیدن هلال ماه را به حرف«نون» کتابت ابن‌بواب تشبیه کرده است و او را -شاید به الزام قافیه و وزن شعر- «ابن هلال» نامید‌ه است. ابن بواب شاگرد ابن‌مقله بود.

مهارت در خطاطی

داستانی از جوانمردی و هنرمندی او در تذکره‌ها معروف است که به درخواست بها‌ءالدوله قرآن سی‌پاره استادش ابن مقله را تکمیل کرد و با چنان مهارت تام و تمامی از عهده این کار برآمد که بهاءالدوله از تشخیص آن عاجز شد. ابن‌بواب به او گفت پس بگذاریم این راز مکتوم بماند تا آیندگان آن جزء سی‌امین را هم اثر قلم ابن مقله بشمارند. «هر چند که گفته‌اند ابن بواب 64 نسخه از قرآن مجید کتابت کرده است، اما یگانه نسخه کامل قرآن موجود به خط او در کتابخانه چستربیتی نگهداری می‌شود که در 391 ق/1001 م کتابت شده است. رایس نوع خط آن را نسخ نوشته، ولی درست آن است که بگوییم نسخ آمیخته به ریحان یا به عبارت دیگر نسخ ریحانی است...»(ابن بواب» نوشته محمد آصف فکرت، دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج 3/142) یکی از فرخند‌ه‌ترین رویدادها در تاریخ چاپ قران و نشر میراث هنری کهن این است که فیلیپ لوپو این نسخه را در پاریس به تعداد محدود چاپ عکس کرده است و شادروان آیت‌الله حاج شیخ حسن سعید تهرانی، نیز با همت فوق العاده‌ای آن را در نسخ بیشتری در ایتالیا تجدید چاپ کرده است.

ارجاعات

این مدخل برگرفته از دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی است و مقاله آن هنوز به طور کامل تدوین نیافته است.